شناخت سیستمهای ورزشی برخی کشورها در گذشته و
حال، کمک میکند به شیوههای مختلف برنامهریزی و مدیریت استعدادهای ورزشی پی
ببریم. اینکه چگونه باید برای قهرمانان المپیک از پایه تا بالا برنامههای متعددی
را عملیاتی کرد.
به گزارش سایت هیأت تنیس روی میز استان اصفهان، به نقل از اولین پایگاه
رسمی خبری تنیس روی میز ایران، شناسایی و
پرورش استعدادهای ورزشی در شوروی سابق بر پایه یک طرح جامع و گسترده استوار بود که
براساس آن استعدادها از کودکی، کشف و سپس محیطی مطمئن برای رشد این استعدادها به
وجود میآمد. هر چند در تمامیسیستمها درگیری مستقیم سیاسی در ورزش به چشم میخورد.
پژوهشگران ورزشی مانند ریوردان سلسله مراتبی از شش مدرسه ورزش در شوروی را شناسایی
کردند.
ـ در سطح مقدماتی مدارس کودکان و جوانان بودند
که بیشتر به باشگاه شباهت داشتند
ـ در سطح بالاتر از مقدماتی مدارس تک ورزشی یا
مدارس ورزش بودند
ـ مدارس ترکیبی از مدارس عادی با برنامههای
فوقالعاده ورزشی بود
ـ بعد از هفت سالگی بچهها به مدارس ورزشی تمام
وقت میرفتند
ـ درسطح بالاتر دبیرستان یا دانشکده حرفه ای
ورزشی قرار داشت
ـ انجمنهای تخصصی ورزش وجود داشت
با گسترش این تفکر در کشورهایی مانند آلمان
شرقی ، بسیاری از پژوهشگران از جمله اسمیت این روشها را مردود اعلام کردند، چرا
که آنها اعتقاد داشتند این روشها:
1) حذف غیر اصولی و تاسفبار برخی از ورزشکاران
را به دنبال دارد 2) نظارت کاملی از سوی دولت بر زندگی ورزشکاران وجود دارد 3) از
داروهای نیروزا بدون توجه به خطرات جانی آنها و تهدیدی که برای سلامت ورزشکاران
وجود دارد، استفاده میشود.
اما در آلمان غربی این روشها را برای کشف و
توسعه استعداد موثر نمیدانستند.در سیستم تربیت بدنی آلمان غربی تاکید روی خود
ورزش نبود و اصولا هدف برنامههای تربیت بدنی به دست آوردن تخصص در یک رشته ورزشی
نبود ، بلکه هدف؛ پیشرفت تعاملهای اجتماعی بود.
آزمونهای استعدادیابی در دو مرحله روی
ورزشکاران نوجوان انجام میشد و براساس نتایج آزمونها و تواناییهای افراد،
برگزیدگان در رشتههای مختلف گروهبندی میشدند و ورزشکارانی که دارای استعداد
بالقوه بودند برای تمرینات تیم ملی دعوت میشدند.
نظام کشف استعداد در چین مبتنی بر همکاری ورزش
استانی و آموزش و پرورش است. هر فدراسیون ورزشی در چین دارای یک کمیته استعدادیابی
بوده که براساس الگوی مشخصی فعالیت میکنند. براساس الگوی استعدادیابی در چین
تعداد زیادی از دختران و پسران 11 تا 13 ساله بر اساس علاقه خود در فعالیتهای
تفریحی مشغول به فعالیت میشوند. پس از مدتی فعالیت در 14 تا 16 سالگی از این جمع
تعدادی را بهوسیله آزمونهای عمومی وراثتی، اندازههای بدنی و آزمایش اشعه ایکس
برای فعالیتهای جدیدتری انتخاب میکنند. در سنین 17 تا 18 سالگی با انجام آزمونهای
اختصاصی و براساس روند تمرینات، هر فرد برای رشته ورزشی خاصی انتخاب میشود و
ورزشکارانی که در آینده قهرمانان ملی چین را تشکیل میدهند تحت تمرینات ویژه قرار
میگیرند.
در دهههای اخیر استرالیاییها شروع به راهاندازی
و تاسیس برنامه پیشرفته استعدادها کردند که در ابتدا از سوی موسسه ورزش استرالیا
سازماندهی و اداره میشد، اما بتدریج موسسات دیگر در این برنامه درگیر شدند.
استرالیاییها با این نوع نگاه متفاوت در انجمنهای ورزشی، ایالتی ،مدارس و
دانشگاهها یک فرهنگ ورزشی واقعی را بهوجود آوردند. این مورد نه فقط در مدارس
بلکه در تمام جامعه و زندگی اجتماعی آنها کاربرد دارد. از نظر آنها ورزش بسیار مهمتر
از موسیقی، مهمتر از ادبیات و بسیار مهمتر از تمام هنرهای دیگر است. استرالیاییها
یک جامعه ورزشی واقعی دارند که میتوان آنها را ملت ورزشی نامید.
با این روشها مساله شناسایی و پیشرفت
ورزشکاران مستعد جوان در استرالیا حل شده است. استعدادیابی به وسیله آزمونهای
آزمایشگاهی و همراه با برنامههای تمرینی خاص تجزیه و تحلیل میشود.
بنابراین به شمار آوردن استعداد، انتخاب
استعداد، پیشرفت و تمرین استعداد همیشه درون یک ساختار مشابه تنظیم میشود که در
جامعه نهادینه شده است.
روسیه هنوز از یک سیستم بسیار قوی مدارس ورزشی
استفاده میکند. بعلاوه در مدرسه، ذخیره ورزش المپیک وجود دارد. روسیه در زمره
پیشروان استعدادیابی ورزشی است. با این وجود معمولا با مسائل مالی سختی دست به
گریبان است. این مشکلات باعث میشود مدارس، کیفیت و استانداردهای مشابه با هم
نداشته باشند.
در ایالات متحده با وجود داشتن سیستم مدرسه،
مهدکودک، ابتدایی، مدارس متوسطه، دبیرستان و دانشگاه فقط یک مجموعه مسئولیت
ورزشکاران را عهدهدار است. انجمن ملی ورزش دانشگاهی با کمیته ملی المپیک آمریکا
به شکل منحصربهفردی یک سازمان قوی را تشکیل می دهد . درون این سیستم هیچ کاری
وجود ندارد که بهطور واقعی به سیستم استعدادیابی یا پیشرفت استعداد شباهت داشته
باشد. تا آنجا که هر کاری به نظر تشکیلات اقتصادی آزاد بستگی دارد. ورزشکاران
مجبورند رقابت کنند و آنهایی که برنده میشوند یک تیم را تشکیل میدهند. آنها
پیشرفت میکنند تا آنجا که افراد شکست خورده حذف میشوند. با این حال این سیستم
فقط زمانی کارایی دارد که تعداد زیادی شرکتکننده در رقابتها و مسابقهها حضور
داشته باشند. علاوه بر این در آمریکا حمایت علمیدر تمامی موارد مرتبط با
استعدادیابی دیده میشود.
در کانادا برای استعدادیابی و پرورش استعدادها
برنامهای با عنوان «بدو ، بپر و پرتاب کن» وجود دارد که برای دختران و پسران شش
تا 13 ساله تدوین شده است و تاکید آن بر شناسایی استعدادها در مواد مختلف است. این
استانداردها بر مبنای سن تنظیم شده است و امکان شناسایی را در سنین پایین فراهم میکند.در
این برنامه بر آموزش صحیح اصول اساسی مهارتها تاکید میشود.شرکت در رقابتهای
ورزشی از اصول استعدادیابی در کانادا بهشمار میآید.